Bewustzijn

De drijfveer van je geest

Hoe meer je over jezelf nadenkt, hoe minder bewust je van jezelf bent

De rol van bewustzijn in je leven

Bewustzijn is de component van je geest waar alles samen lijkt te komen. Je bent je bewust van wat je waarneemt, voelt en denkt. Wat er in je geest gebeurt verandert constant, maar je bewustzijn lijkt gewoon aanwezig te zijn. Vandaar dat je al snel tot de conclusie kunt komen dat bewustzijn je ‘ik’ is, degene die bewust is.

Uniek aan je menselijk bewustzijn is dat je je bewust bent van jezelf, van je verleden en van het feit dat je een keer dood gaat. Dieren hebben deze vorm van bewustzijn niet, zijn zich niet bewust van hun eigen bestaan en reageren volledig instinctief.

Welbeschouwd is zelfbewustzijn de belangrijkste drijfveer in je leven. Je verlangt er tenslotte naar om je ervan bewust te zijn van iets moois te zien, iets lekkers te proeven enzovoort. Als je je ergens niet bewust van bent, betekent dit helemaal niets voor je.

Bewust of onbewust zoek je steeds naar iets om bewust van te zijn, al deze bewustzijnsmomenten samen geven je het bewustzijn van jezelf.

Als je dit omdraait heeft je zelfbewustzijn dus constant voeding nodig van vele aparte momenten van bewustzijn. Waardoor je constant op zoek bent naar ervaringen die je het gevoel geven dat je leeft cq bestaat.

Heb je er wel eens bij stilgestaan hoe vermoeiend dit eigenlijk is, hoeveel je moet doen om je zelfbewustzijn intact te houden. Hoeveel energie, tijd en geld het je kost, hoeveel bijkomende problemen en vervelende ervaringen dit je oplevert.

Het zoekt niet alleen naar constante voeding en bevestiging, het gaat zich ook vergelijken met anderen. De egoïstische drijfveren om groter, welvarender, mooier, sterker en beter te zijn dan anderen komen allemaal voort uit je zelfbewustzijn. Als je naar de realiteit kijkt, zul je toe moeten geven dat dit een hele belangrijke drijfveer is in hoe je leeft. Die zich niets aan lijkt te trekken van de hoeveelheid problemen, conflicten, armoede en vervuiling die het veroorzaakt.

Onderscheid maken

Je bewustzijn van jezelf is uniek, iets natuurlijks en je kunt het niet zo maar even uitzetten. Hoe kun je dan de greep verminderen die het op je geest kan hebben en er voor zorgen dat het minder negatieve gevolgen heeft voor jezelf en je omgeving.

Het enige dat je hoeft te doen is twee dingen uit elkaar halen: bewustzijn en zelfbewustzijn.

Dit zijn twee zeer verschillende processen in je geest en als je deze van elkaar kunt onderscheiden kun je omschakelen van zelfbewustzijn naar ‘gewoon’ bewustzijn.

Als je dit doet, kom je er achter dat je in gewoon bewustzijn een innerlijke rust en vrede vindt die je vanuit je zelfbewustzijn nooit zult kunnen ervaren.

Gewoon bewustzijn

Bewustzijn is feitelijk een hele snelle stroom van opeenvolgende bewustzijnsmomenten. Dit gaat zo snel dat je continuïteit en logica in die stroom ervaart, het rijgt alle aparte bewustzijnsmomenten zo naadloos aan elkaar dat het lijkt alsof het een vast iets is.

Dit kun je vergelijken met kijken naar een film. Een film bestaat uit duizenden aparte beelden die zo snel achter elkaar worden afgespeeld dat er één logisch verhaal ontstaat. De logica laat het echt lijken, als je de beelden in willekeurige volgorde zou afspelen weet je dat wat je ziet niet echt is.

Bewustzijn wordt veroorzaakt door de andere drie componenten van de geest: waarneming, gevoel en mentale constructie. Het komt alleen op wanneer één of meerdere van deze componenten actief zijn. Je hebt dus waarnemingsbewustzijn, gevoelsbewustzijn en mentaal bewustzijn.

Kort gezegd, pas als je iets waarneemt, voelt of denkt ontstaat daar ook een bewustzijn over. Als je bijvoorbeeld heel geconcentreerd zit te werken kan het zijn dat je niet bewust bent dat je lichaam pijn gaat doen, er is geen bewustzijn van de pijn. Pas als je stopt met werken of wanneer de pijn te erg wordt is er bewustzijn van.

Gewoon bewustzijn houdt dus in dat je bewust bent van wat je waarneemt, voelt en denkt. Gewaar zijn van je directe ervaring, wat je in het hier en nu meemaakt en wat er in je omgaat.

Zelfbewustzijn

Dit is feitelijk geen bewustzijn maar een toevoeging eraan. Je bewustzijn gaat zo snel dat het bewust is van zichzelf. Het neemt zichzelf waar en waarneming veroorzaakt vanzelf de componenten gevoel en denken.

Zelfbewustzijn is de mentale activiteit die het gevolg is van het bewustzijn van jezelf. Simpel gezegd de gevoelens en gedachten over jezelf. Het is als een extra laag die over je gewone bewustzijn heen komt te liggen.

Het heeft de neiging in kringetjes te draaien en je gewone bewustzijn weg te drukken. Hierdoor kom je in een mentale denkwereld ‘over’ jezelf terecht zonder jezelf te ‘zijn’. Je verliest contact met jezelf terwijl je denkt dat je met jezelf bezig bent.

Jezelf zijn

Bewustzijn is zo’n voorbeeld dat je geest in de realiteit heel anders werkt dan dat je zou bedenken. Hoe minder je gevangen zit in dit mentale zelfbewustzijn, hoe meer je jezelf voelt. Zeker in het begin heel wonderbaarlijk om te ervaren.

Stop met achter je ideeën over jezelf aan te hollen en wees gewoon bewust. Je hoeft niet over jezelf na te denken om er te zijn, je bent er al.

Te durven vertrouwen op je aanwezigheid in plaats van je mentale activiteit is best een stap, maar je zult merken dat je hele geest beter gaat functioneren. Je wordt spontaner, scherper en directer in je reacties. Krijgt meer zelfvertrouwen en komt positiever en lichter in het leven te staan.

Peter van Santen, dec 2021