Uitgangspunten van het Boeddhistisch Perspectief

De grondbeginselen die mij in de praktijk hebben geholpen

Door welke bril kijk je

Een uitgangspunt is datgene wat als de basis of vertrekpunt wordt gezien. Je hebt, bewust of onbewust, veel van deze uitgangspunten in je leven. Ze liggen ten grondslag aan hoe je leeft; hoe je dingen bekijkt, interpreteert, beoordeelt, aanpakt, nastreeft of vermijdt.

Er zijn mooie uitgangspunten zoals "iedereen is gelijkwaardig" en "iedereen heeft het recht op geluk", maar de basisbeginselen die ikzelf heb meegekregen in het eerste deel van mijn leven waren niet allemaal even rooskleurig.

Ik heb bijvoorbeeld geleerd dat "als je voor een dubbeltje geboren bent, dan word je nooit een kwartje", wat er voor zorgde dat ik geen ambities had en altijd onder presteerde. "Je hebt niks te willen", wat er voor zorgde dat ik geen eigen wil had. "Alle problemen zijn mijn schuld", wat er voor zorgde dat ik een hekel kreeg aan mezelf. "Ik ben vies en lelijk", wat er voor zorgde dat ik me schaamde dat ik bestond.

Ik geloofde dat deze uitgangspunten de waarheid waren. En omdat ik dit geloofde stond ik er nooit bij stil, besefte ik niet dat ze de oorzaak waren van mijn innerlijke problemen met mezelf. Gelukkig heb ik ze in de loop van mijn leven kunnen veranderen en heb ik zo vrede kunnen sluiten met mezelf.

Ik moet toegeven dat dit zich niet altijd even bewust heeft voltrokken. Net als vele anderen heb ik lang niet echt geweten wat ik aan het doen was. Ik ben wel andere grondbeginselen gaan leren en gebruiken, maar besefte niet wat deze eigenlijk waren. Waarbij ik ook nog zeer gesloten was over mijn eigen proces. Pas na vijfentwintig jaar ben ik echt vanuit mezelf gaan reageren en vertellen hoe ik dingen zag en wat ik had geleerd.

Het was een vreemde ervaring om te ontdekken dat ik in deze tijd veel meer veranderd was dan ik zelf doorhad. Daar kwam ik pas achter in het contact met anderen. Andere mensen viel dit ook op. Mijn zienswijzen en reacties waren zo anders dan gebruikelijk dat ik vragen begon te krijgen over de manier waarop ik dingen benaderde.

Ik ben niet de vlotste want pas toen ben ik naar de uitgangspunten gaan kijken die ik vanuit het Boeddhisme heb geleerd. Die mij in de praktijk hebben geholpen en de basis zijn geworden van waaruit ik nu leef en kijk.

Het heeft me duidelijk gemaakt hoe belangrijk deze uitgangspunten zijn geweest in mijn proces. Hoeveel houvast ik heb gehad aan deze richtlijnen om anders met dingen om te leren gaan. Ik ben altijd blijven oefenen in het toepassen van deze richtlijnen. Terugkijkend begrijp ik nog steeds niet goed waarom ik er altijd zo een rotsvast vertrouwen in had. De meest voor de hand liggende reden is dat ik voelde dat de richtlijnen die ik eruit heb gepikt voor mij klopten.

Ik wil je dit hele proces besparen door je bewust te maken van het bestaan van deze uitgangspunten en je te vertellen welke ik vanuit het Boeddhisme heb geleerd. Ik pretendeer niet je iets over het Boeddhisme te leren of volledig te zijn, het zijn richtlijnen die mij op één of andere manier aanspraken in een bepaalde fase van mijn leven.

Ze zijn voor mij geen theorie, gebod of leerstelling. Het zijn meer levenslessen, een uitspraak, uitleg of gezegde over hoe dingen in elkaar zitten en hoe ermee om te gaan. Het grote verschil met andere uitgangspunten is dat ze gebaseerd zijn op het inzicht van de Boeddha.

Ik hoop dat de volgende punten je wat meer houvast kunnen geven in het omgaan met jezelf en alle dingen die je meemaakt. Dat ze je helpen je leven bewuster richting te geven en beter thuis te voelen in jezelf. Er zit geen bepaalde volgorde in. Het zijn gewoon brillen die je op kunt zetten om anders naar verschillende dingen te kijken. Neem eens de tijd om je ogen te testen, zodat je kunt ontdekken hoe belangrijk de bril is die je op hebt.

Uitgangspunten

Alles heeft een oorzaak

Het lijkt vaak alsof de dingen die in je geest gebeuren je overkomen. Dat je zomaar ineens uit het niets iets voelt of dat een bepaalde stemming bij je hoort zonder dat je er iets aan kunt doen. In eerste instantie is het een raadsel wat er in je geest gebeurt en waarom.

En omdat je niet het gevoel hebt dat je weet waarom er dingen in je gebeuren, ben je er eigenlijk altijd slachtoffer van. Heb je er geen controle over en kun je alleen maar reageren op wat er in je gebeurt.

Te weten dat alles een oorzaak heeft hielp me om uit het gevecht met mijn eigen geest te komen. Om te stoppen met alleen maar reageren op wat er in me gebeurde en te gaan onderzoeken wat de oorzaak ervan zou kunnen zijn.

Ik heb bijvoorbeeld zo een dertig jaar last gehad van een hevige angst voor honden. Elke keer als ik een hond zag of alleen maar hoorde riep dit sterke fysieke paniekgevoelens op die ik maar niet onder controle kreeg. Iedere keer schoot ik in de bekende vecht of vluchtreactie; probeerde mijn paniek weg te drukken, te ontkennen, te beredeneren of ik liep letterlijk zo snel mogelijk de andere kant op. Het overkwam me iedere keer en het kwam niet in me op dat er ook een innerlijke oorzaak was van mijn angst, ik dacht dat honden de oorzaak waren.

Toen ik wel naar de oorzaak van mijn angst ging kijken kwam deze bijna als vanzelf omhoog door deze manier van benaderen. Het riep een hele levendige herinnering op van iets wat gebeurd is toen ik nog heel jong was, een gebeurtenis waarvan ik me nooit bewust van ben geweest. Ik ervoer mezelf bijna letterlijk als heel jong kind, op de grond liggend met een hond die over me heen stond en me heeft gebeten. Ik zag dat mijn paniek veroorzaakt werd door het gevoel 'dat die hond alles met me kon doen wat hij wilde'.

Er verschoof iets in mijn angst toen ik deze oorzaak bewust werd.  Ik realiseerde me vervolgens namelijk dat ik geen klein kind meer was maar een volwassene. Dat ik inmiddels sterker was geworden dan de meeste honden, dat een hond me nog wel zou kunnen bijten maar niet meer zomaar alles met me kon doen wat hij wilde. Dit bevrijdde me van deze angst en ik blijk een honden liefhebber te zijn. Ik ben nog steeds bang voor agressieve honden, maar dit vind ik vrij gezond dus doe ik verder niks mee.

Eerlijk gezegd is het meestal niet eens zo moeilijk om de oorzaak van een gedachte, gevoel of een stemming te vinden. Je geest werkt als een proces en volgens een best wel logisch principe, als een aantal dominostenen die elkaar één voor één omver tikken. Maar ook als ik een oorzaak niet kon vinden, het hielp me in ieder geval uit mijn innerlijke gevecht.

Het belangrijkste is te onthouden dat alles een oorzaak heeft, dit verandert je manier van kijken naar wat er in je geest opkomt.

De wisselvalligheden van het leven

Winnen en verliezen

Hulde krijgen en beschuldigd worden

Een goede of een slechte reputatie hebben

Plezier en pijn

De Boeddha noemt deze dingen de wisselvalligheden van het leven. Onderschat deze simpele termen niet, als je er bij stil staat besef je dat dit alle ervaringen zijn die je meemaakt in je leven. Ervaringen die je hele bestaan als mens vormen, die ieder mens meemaakt in meer of mindere mate.

Hij noemde ze wisselvalligheden omdat deze ervaringen elkaar zullen blijven afwisselen zolang je leeft, onvermijdelijk, grillig en onvoorspelbaar. Tot slot noemde hij ze drijfveren; de aangename ervaringen streef je na en de onaangename probeer je zoveel mogelijk te vermijden.

Dit uitgangspunt heeft me op meerdere manieren geholpen. Het eerste wat ik besefte was dat dus iedereen zulke ervaringen heeft, dat deze gewoon bij het menselijk bestaan horen. Dit zorgde ervoor dat ik alles niet meer zo persoonlijk nam. Het hielp me enorm om van het schuldgevoel af te komen over mijn eigen negatieve ervaringen en om me niet meer schuldig te voelen dat anderen dit ook meemaakten.

Vervolgens hielp het me om de wisselvalligheid ervan meer te accepteren, weten dat positieve ervaringen ook weer voorbij gaan scheelt enorm in de reacties die het oproept als ze omslaan. Het zorgt ervoor dat je meer van positieve ervaringen geniet juist omdat je weet dat ze ook weer voorbij zullen gaan.

Tot slot hielp de bewustwording van de wisselvalligheden me om naar mijn drijfveren te kijken en hier dingen in te veranderen. Bijvoorbeeld door te kijken of ik bezig was met hulde te krijgen van anderen, of erg bang was om beschuldigd te worden. Hoe belangrijk een goede reputatie voor me was en ik een slechte probeerde te vermijden.

Over het algemeen zijn dit drijfveren die je vaak in je jeugd al aangeleerd krijgt vanuit je omgeving en die vaak onbewust zijn geworden als je volwassen bent. Het kan heel behulpzaam zijn deze nog eens onder de loep te nemen en te kijken hoeveel invloed ze op je hebben. Hoeveel tijd, energie of geld besteed je er aan. Hebben ze een positieve of negatieve invloed op je, passen ze nog bij de manier waarop je wilt leven.

Niet met de wereld vechten

Dit uitgangspunt is geen regel of verbod zoals je in eerste instantie zou kunnen denken, het is bedoeld om beter van je eigen geest bewust te kunnen worden. Het trekt een scheidslijn tussen wat er in je geest gebeurt en de buitenwereld. Als je automatisch op de buitenwereld reageert verlies je het zicht op je binnenwereld, gaat alles door elkaar lopen. Door deze reacties bewust te begrenzen wordt je veel bewuster van jezelf.

Een heel lastig uitgangspunt, maar ook heel belangrijk omdat het je zoveel geeft dat je totaal niet zou verwachten. Het is niet iets dat je zomaar even doet, het is een spiegel en een oefening.

Als spiegel maakte het me bewust hoeveel ik innerlijk vocht met de buitenwereld. Hoeveel kritiek, commentaar, afkeuring en verwijt er in mijn gedachten hierover gingen. Eerlijk gezegd veel meer dan ik verwachtte. Gelukkig had ik de tegenwoordigheid van geest om mezelf ruim de tijd te geven om hier iets aan te doen. Zette ik mezelf niet onder druk om er gelijk van af te moeten. Wist dat dit gewoon een onderdeel van mijn menselijke natuur was.

Door de tijd te nemen om deze natuur van mijn geest eerst wat beter te onderzoeken begon ik de oorzaak van een hoop innerlijke ellende te zien. Want wat was ik nou eigenlijk aan het doen, het lijkt nog het meest op de buitenwereld proberen te veranderen door hem af te wijzen. Maar hoe logisch de kritiek op de buitenwereld in eerste instantie ook lijkt, het veranderd helemaal niets. Hoe volkomen nutteloos is het om iets af te blijven keuren waar ik totaal niets aan kan veranderen. Hoeveel negativiteit haalde ik me hiermee op mijn hals en wat was het nut ervan.

Ik kwam tot het besef dat ik geen andere keus had dan de buitenwereld te accepteren, simpelweg omdat ik deze niet kan veranderen. Ik zeg altijd "inzicht is niet het einde van het werk maar het begin" en dat gold ook hiervoor.

Dit besef zorgde er voor dat ik veel gemakkelijker mijn afkeurende reacties herkende, wat er vanzelf voor zorgde dat ze zwakker werden. Elke keer als ik zo een reactie herkende vanuit dit inzicht besefte ik weer hoe nutteloos deze was. Het effect hiervan voelde als een ballon waar de lucht uit liep, de spanning ervan verminderde, de energie ervan werd zwakker.

Maar om deze reacties echt in de kern aan te pakken moest ik de oorzaak ervan onder ogen komen. Alle mooie en begrijpelijke denkbeelden, verwachtingen, wensen, hoop en dromen die ik had over hoe de wereld er uit zou moeten zien. En moest ik iedere keer weer toegeven dat ik het verkeerd zag, me er bij neerleggen dat de realiteit is zoals deze is.

Dit kan van tijd tot tijd best wel pijn doen, maar wat mij betreft voel ik liever tijdelijk de pijn van het doorbreken van mijn illusies dan de eeuwigdurende frustraties van het afkeuren van de buitenwereld. Vanuit deze redenering ben ik dit uitgangspunt blijven gebruiken en dit heeft inderdaad als resultaat gehad dat mijn innerlijke frustraties enorm zijn afgenomen.

Het toepassen van dit uitgangspunt bleek echter nog een heel ander resultaat te hebben, iets wat ik nooit had verwacht. Toen ik blijkbaar voldoende in staat was de buitenwereld te accepteren voor wat hij is voelde ik iets volkomen onverwachts en unieks, ik voelde voor het eerst in mijn leven dat ik mezelf echt accepteerde. Ik had dit nog nooit gevoeld, maar er was geen enkele twijfel over wat ik voelde, een heel wonderbaarlijke ervaring. De buitenwereld accepteren betekende dus ook mezelf accepteren, wie had ooit kunnen bedenken dat in de realiteit hier geen verschil tussen bestaat.

De buitenwereld te accepteren voor hoe hij is zorgt ervoor dat je geest veel minder uit balans wordt gebracht door de wisselvalligheden, helder kan blijven en je er veel beter mee om kan gaan.

Boosheid en kwade wil

"Vanuit Boeddhistisch perspectief is boosheid kwade wil, de wil om iemand pijn te doen of iets kapot te maken. De rest is gewoon je wil."

Het is al lang geleden gebeurd maar ik weet nog precies waar ik was toen deze uitleg tot me doordrong en ik realiseerde wat dit uitgangspunt voor mezelf betekende. Ik had deze beide vormen van wil altijd op één hoop gegooid en zag ze hierdoor allebei als negatief.

Dit is op zich niet zo vreemd, want gewone wil en kwade wil zijn allebei een vorm van willen en kunnen heel erg op elkaar lijken qua gevoel. En ook voor je omgeving is het niet altijd duidelijk of je nou iets wilt of boos bent, waardoor je als je gewoon je wilskracht gebruikt reacties krijgt alsof je boos zou zijn.

Het verschil zit dus niet in de wilskracht zelf, maar in de intentie erin. Je kan boos lijken, maar als je niet de bedoeling hebt om een ander hiermee te kwetsen is het bijvoorbeeld gewoon voor jezelf opkomen.

Toen ik op deze manier naar mijn eigen geest keek, zag ik dat er nauwelijks kwade wil in zat. Dit gaf me een enorme opluchting en bevrijdde voor mijn gevoel vijfennegentig procent van mijn wilskracht.

Oorzaak en gevolg

Je kent de term kamma of karma waarschijnlijk wel. Kamma is een oorzaak, kamma vipaka is het gevolg ervan.

Dit principe wordt nogal eens verkeerd begrepen. Vaak hoor je hierover in de zin van "dat is nou eenmaal mijn kamma", dit lijkt alsof iets je lot is of het je eigen schuld is dat het je overkomt. Het lijkt te gaan over dingen die gebeuren.

Deze focus op wat je overkomt is niet waar het als uitgangspunt over gaat, dit legt de focus juist op je handelen. Het is bedoeld om je bewust te houden dat je acties gevolgen hebben, zodat je verantwoordelijkheid gaat nemen voor je handelen. Met gevolgen wordt niet alleen bedoeld voor anderen, maar vooral ook voor jezelf. Wat je zaait zal je vroeger of later ook zelf oogsten. Wat voor energie investeer je in je eigen toekomst, positieve of negatieve.

Toen de Boeddha gevraagd werd wat kamma was, antwoordde hij; "Wilshandelingen is hetgeen dat ik kamma noem, omdat iemand door het te willen de handeling uitvoert met het lichaam, met de spraak, of met de geest."

Je wilskracht is dus waar het om draait, anders gezegd de positieve of negatieve bedoelingen die je hebt bij wat je doet.

Wilskracht zet je geestelijke activiteit om in actie. Dingen die je wil zorgen ervoor dat je op een bepaalde manier gaat handelen en praten.

De innerlijke kant hiervan is nog vrij onschuldig, er kan van alles door je heen gaan maar als je er niets mee doet heeft dit geen gevolgen in de realiteit. De realiteit is waar je kamma creëert, door wat je doet en wat je zegt. Hiermee roep je reacties op vanuit de buitenwereld,  die op hun beurt weer invloed hebben op je eigen leven.

Je gedachten zijn dus onschuldig, maar je acties niet. Je acties zullen onvermijdelijk effect gaan sorteren in je toekomst, positief en negatief. Veroordeel jezelf dus niet omdat je negatieve gedachtes hebt of kwade wil. Zorg ervoor dat ze niet je gedrag gaan bepalen en ze zullen geen negatieve effecten voor je sorteren.

Dit uitgangspunt zorgt ervoor dat je bewust blijft van wat voor energie je in je eigen toekomst wilt investeren, positieve of negatieve.

Loslaten en vasthouden

"Als alles vergankelijk is, gaat het niet om loslaten maar om hoe je aan iets vast houdt."

De vlam van een kaars is geen object maar een proces. Door de constante interactie van brandstof, zuurstof en hitte wordt de vlam als het ware steeds opnieuw ververst. En als één van de ingrediënten opraakt dooft de vlam uit, alsof hij nooit bestaan heeft.

Je geest werkt net zo, het is een dynamisch proces dat in een razend tempo ververst wordt. Vanuit dit perspectief kan hier niets 'vasts' in zitten en is er dus niets wat je los zou kunnen laten.

Proberen los te laten brengt je in de problemen omdat je in de realiteit een proces in je eigen geest aan het afwijzen bent, het weg wil krijgen zonder dat je begrijpt waarom het zich steeds blijft herhalen.

Dit uitgangspunt verlegt je focus van proberen los te laten naar onderzoeken hoe je iets vasthoudt. Hoe het komt dat je geestelijke proces steeds hetzelfde blijft herhalen, in een cirkel terecht is gekomen. Verwacht je iets wat niet kan, onderdruk je bepaalde gevoelens, begrijp je niet wat er in je gebeurt, wil je iets niet accepteren, reageer je er steeds hetzelfde op, zitten er schuldgevoelens of schaamte in de weg enz.

Als je ziet waarom een proces in je geest zich blijft herhalen kun je als het ware de angel eruit halen. Vasthouden houdt feitelijk in dat je energie in het proces bent blijven steken, vaak nog eens versterkt doordat je zo hard probeerde los te laten. Zoek voor jezelf een manier om te stoppen met het voeden ervan en vroeger of later, afhankelijk van de hoeveelheid energie die er nog in zit, zal het proces uit zichzelf uitdoven.

Let op je gedrag

Als het over je gedrag gaat houdt dit over het algemeen in dat je bepaalde gedragsregels moet volgen. Regels over hoe je hoort te gedragen, spreken en wat je niet mag doen.

Dit uitgangspunt benaderd je gedrag heel anders, als manier om gemakkelijker bewust te worden wat er in je geest omgaat. Je geest werkt zo snel dat het onmogelijk is om bewust te kunnen zijn van alles wat er in je omgaat. Bovendien ben je niet altijd bewust van ingesleten patronen en diepere drijfveren die een rol in je spelen. En als je druk bezig bent in je dagelijks leven heb je niet eens de tijd om eens uitgebreid stil te staan bij wat er in je gebeurt.

Onderzoeken hoe de menselijke geest functioneert op basis van gedrag is niets nieuws. Forensisch onderzoekers werken exact volgens deze methode. Ze bekijken een plaats delict aan de hand van het gedrag van de dader. Wat ze zien in dat gedrag is het uitgangspunt voor een psychologisch profiel. Ze herleiden iemands geestelijk functioneren dus via diens gedrag.

Je gedrag werkt op deze manier als spiegel van je geest. Je gedraagt je niet zomaar op een bepaalde manier, alles dat je doet komt voort uit je geestelijke drijfveren, behoeftes, wensen, doelen. En hoe je dingen doet komt voort uit bepaalde karaktertrekken, gevoelens, gewoontes en eerdere ervaringen die je hebt gehad.

Je kunt op verschillende gebieden naar je gedrag kijken om je bewustzijn over wat er in je geest gebeurd te vergroten.

- Hoe ga je met jezelf om, zorg je goed voor jezelf of ben je geneigd jezelf te forceren of te verwaarlozen.

- Hoe is je gedrag naar je omgeving. Is het prettig voor degenen die je lief hebt, waar je mee samenwerkt of die je tegen komt. Levert het een positieve bijdrage of veroorzaakt het conflicten en afstand.

- Automatismen in je gedrag. Welke vaste patronen herken je in je manier van doen. Dragen deze iets bij of hinderen ze je.

- Draagt je gedrag bij aan wat je wil bereiken, de wensen en doelen waar je mee bezig bent. Zijn er dingen die je doet die je ervan afhouden, die tegenwerken, waarmee je jezelf saboteert. 

Een heel eenvoudig uitgangspunt dus, meer inzicht in jezelf door je eigen gedrag te observeren. Er is echter één ding dat het lastig maakt om dit in de praktijk goed te gebruiken, je zal objectief moeten leren kijken zonder het te rationaliseren of te rechtvaardigen. En dat kan nogal een hardnekkige neiging zijn in de menselijke natuur. De meest gebruikelijke ervan zijn om redenen te zoeken die je gedrag goed praten of een ander de schuld ervan te geven.

Het kan wat oefening vragen om dit goed te gebruiken, maar als je eenmaal in staat bent om eerlijk naar je gedrag te kijken zal je merken dat je innerlijke helderheid toeneemt. Je word bewust van wat je gedrag aandrijft, je leert als het ware je geest beter te lezen. Je voelt je meer aanwezig in je leven en de dingen die je doet zullen een stuk gemakkelijker aanvoelen en je meer vreugde geven.

Alles is vergankelijk

Je weet dat alles vergankelijk is, vooral als je rustig en op je gemak over dingen na kunt denken. Maar in de praktijk heb je hier meestal niet zoveel aan, in alle drukte en hectiek vergeet je dit uitgangspunt maar al te snel.

Als je wat beter naar de reacties in je geest kijkt zie je dat vele ervan niet het bewustzijn hebben dat alles vergankelijk is. Anders zouden ze tenslotte niet zo belangrijk lijken en zo heftig zijn.

Bijvoorbeeld als iemand je beledigd en je wordt boos, het tegenzit en je ziet het niet meer zitten, je verdrietig bent en je het gevoel hebt dat het nooit meer goed komt, je bang bent en denkt dat alles verloren is, je denkt dat je het niet aan kan of niet meer vol kan houden; veel reacties vernauwen je bewustzijn zodanig dat je niets anders meer kunt zien.

Als je last hebt van dit soort reacties helpt dit uitgangspunt je uit deze bewustzijnsvernauwing, vermindert de heftigheid van je reacties, verlicht de innerlijke druk en haalt je uit de put waarin je vastzit. Dan kun je weer beseffen dat het niet zo belangrijk is, kun je weer de moed opbrengen om het vol te houden, weet je dat niet alles verloren is en dat het heus wel weer goed komt.

De schedelberg

Op een dag stelde een Boeddhistische monnik de vraag aan zijn leraar wat er voor nodig was om de verlichting te bereiken. Zijn leermeester antwoordde niet maar stond op en gebaarde de leerling hem te volgen. Ze liepen tot ze bij de voet van een berg aan kwamen. Hier stopte de leraar, draaide zich om en zei tegen de leerling; "Als je wilt weten wat je moet doen om de verlichting te bereiken, beklim dan deze berg. Maar onhoud één ding heel goed, kijk niet omhoog, kijk niet omlaag, kijk niet naar links en kijk niet naar rechts."

De leraar vertrok en de leerling begon de berg te beklimmen, zijn aandacht vlak voor zich gericht en uiteraard goed in gedachten houdend dat hij niet omhoog, omlaag, links of rechts moest kijken. Maar zoals te verwachten begonnen na een tijdje zijn gedachten toch op te spelen en hij begon zich allerlei dingen af te vragen. Bijvoorbeeld of er misschien ook nog andere mensen bezig waren deze berg te beklimmen, of er misschien gevaar kon dreigen van wilde dieren, hoe ver hij al geklommen had, hoe ver hij nog moest gaan. Bij al deze gedachten herinnerde hij de stem van zijn leraar en bedwong hij de neiging om omhoog, omlaag, naar links of naar rechts te kijken.

Uiteindelijk bereikte hij de top van de berg en tot zijn grote verrassing zag hij daar zijn leraar zitten. Toen hij aan zijn leraar vroeg wat deze berg beklimmen te maken had met zijn vraag, zei deze dat hij nu om zich heen mocht kijken. Hij keek om zich heen en zag dat de hele berg bestond uit schedels. Hij begreep natuurlijk niet wat dit betekende en toen hij met een vragende blik weer naar zijn leraar keek zei deze; "De hoeveelheid schedels waaruit deze berg bestaat is de hoeveelheid levens die je erover hebt gedaan om de top te bereiken. En elke keer als je naar boven, omlaag, links of rechts keek kwam er weer een leven bij."

Ik neem dit verhaal uiteraard niet letterlijk, maar het maakt wel een belangrijk uitgangspunt duidelijk. Want hoe snel is je geest niet afgeleid, onrustig, angstig, ongeduldig, verveeld, geïrriteerd of nieuwsgierig. Al deze dingen leiden je af en brengen je steeds een beetje uit balans. Als je niet uitkijkt ben je op een gegeven moment meer met onbelangrijke dingen bezig dan met de belangrijke.

Vergis je niet, je hebt hier elke dag mee te maken. Als je te veel games speelt, je huiswerk niet doet en een onvoldoende haalt of zakt. Met je smartphone bezig bent terwijl je auto rijdt, jezelf en anderen in gevaar brengt. Afgeleid bent en iets uit je handen laat vallen. Verleidt wordt door iets lekkers terwijl je op dieet bent. Een hobby waar je werk onder lijdt. Zoveel tv kijkt dat je relatie eronder lijdt. Het gevoel dat je niet opschiet. Je afvraagt hoe ver je nog moet. Denkt dat je iets niet kan of nooit zal halen.

Je aandacht bij jezelf te kunnen houden is belangrijk bij alles wat je doet. Het leven gaat tenslotte om de reis, niet het doel. En onthoudt; kijk niet naar boven, niet omlaag, niet naar links en niet naar rechts.

Peter van Santen, dec 2021