Wat doet je geest

Een illusionist is een persoon die je dingen laat zien die anders zijn dan dat er in de realiteit gebeurt. Een illusionist creëert een schijnbare realiteit, en weet je ervan te overtuigen dat deze echt is.

Je geestelijke systeem probeert namelijk alles wat je meemaakt begrijpelijk te maken, zodanig te interpreteren dat het binnen het kader van je eigen begrip past. In dit proces van interpretatie van de realiteit word je door de illusionist bedrogen.

Op de foto hierboven zie je twee benen en twee schoenen, en je neemt hoogstwaarschijnlijk aan dat dit een mens is. Maar weet je dit zeker, of zou dit zo in scene gezet kunnen zijn om je tot die interpretatie te brengen. Het zal niet voor het eerst zijn dat je denkbeelden niet blijken te kloppen.

Interpretatie en realiteit

De basis functie van wat je geest doet is het verwerken van alles dat je meemaakt in de realiteit.

Via je ogen, oren, neus, tong, lichamelijke gevoelens en geestelijke processen komt er informatie binnen. Zoals een camera een foto neemt, zo maakt je geest ook een soort foto van deze informatie. Deze geestelijke foto noem je een denkbeeld.

Hoe een camera een foto maakt verschilt echter nogal van hoe je geest een denkbeeld produceert. Een foto is een letterlijk plaatje van de realiteit op één bepaald moment. Een denkbeeld is een interpretatie van de realiteit, de manier waarop jouw specifieke systeem de informatie heeft verwerkt.

Bij het produceren van een denkbeeld vinden automatisch een aantal bewerkingen plaats, dit kun je zien als een aantal filters op de lens van je geestelijke systeem. Deze filters veranderen iets, weinig of veel, aan het plaatje van de realiteit.

Filters en de illusionist

Het eerste filter is je geheugen.

Je systeem herkent b.v. een deur of een stoel, je moeder of collega; het toekennen van naam en vorm.

Maar je geheugen bevat natuurlijk ook informatie uit je verleden, eerdere fijne of nare ervaringen die je hebt gehad met bepaalde dingen of personen; het toekennen van een persoonlijke context. Aan het plaatje van de realiteit wordt een persoonlijke kleuring toegevoegd van aangename of onaangename herinneringen.

Het tweede filter is je achtergrond.

Familie, cultuur, opleiding, vrienden, levensfilosofie e.d. spelen natuurlijk een grote rol in de vorming van je zelfbeeld en je wereldbeeld; op de gewoontes, normen en waarden, ideeën, ambities, doelen die je er (bewust of onbewust) op nahoudt.

Dit filter bewerkt het beeld van de realiteit aan de hand van jouw zelf- en wereldbeeld. Het kleurt het denkbeeld verder in aan de hand van wat je leuk en niet leuk vindt, wat lekker en vies is, wat wenselijk en onwenselijk is, wat goed en verkeerd is, waar je trots op bent en schaamte voor hebt, wat je nastreeft en wat je wilt vermijden. 

Als deze filters de realiteit onder handen hebben genomen, hebben ze dus van alles gedaan met het beeld van je oorspronkelijke ervaring. Ze hebben de ervaring begrijpelijk voor je gemaakt, maar ze hebben er ook een heel persoonlijke verhaal aan toegevoegd. Dit alles bij elkaar is het denkbeeld, de interpretatie die je systeem heeft gevormd van de realiteit.

En nu komt de truc; net als bij een illusionist gebeurt dit zó snel, uit het zicht en moeiteloos dat je het niet ziet. En omdat je niet doorhebt wat er in je systeem gebeurt, geloof je de dingen die het heeft gecreëerd. Zie je het verschil niet meer tussen de realiteit en je interpretatie ervan, en kom je terecht in de schijnbare realiteit van de illusionist.

Je geestelijk systeem is de beste illusionist die er is, want je hebt niet eens door dat er een illusionist in je aan het werk is. En als je eerlijk bent zul je er toch waardering voor op moeten brengen, want de interpretaties die het produceert zijn niet van echt te onderscheiden.

Ze zijn net als een luchtspiegeling, pas als je dichtbij genoeg komt zie je dat het een luchtspiegeling is.

Wakker

Toen Siddhatta Gotama zich in zijn zoektocht naar geluk bewust werd van deze illusionist in zijn geest, wist hij dat hij iets belangrijks op het spoor was. Hij is toen net zo lang zijn eigen geestelijke systeem gaan onderzoeken totdat hij alle illusies opgespoord en doorzien had.

Dit voelde voor hem als wakker worden uit zijn illusies over zichzelf en het bestaan, vandaar dat hij vanaf dat moment Boeddha (ontwaakte) wordt genoemd. Het bracht hem een innerlijke verlichting en geluksgevoel wat niet meer weggegaan is zolang hij leefde, en de sleutel bleek te liggen in het doorbreken van zijn illusies.

Onthoud vooral dat je denkbeelden interpretaties zijn. Hoe echt ze ook lijken, kijk eens wat beter of je de illusies erin kunt ontdekken. Bij elke illusie die je doorziet zal je ervaren dat je van binnen weer een beetje lichter bent geworden.

Peter van Santen, nov 2021