De strijd tussen denkbeelden

"Ik vecht niet met de wereld, de wereld vecht met mij"

                                                                                Siddhatta Gotama

De geschiedenis herhaalt zich keer op keer

Je hebt iets geleerd wat heel normaal, vanzelfsprekend en goed lijkt; overal een mening, visie of oordeel over te hebben. Over jezelf, anderen, de maatschappij, corona, politiek, het klimaat, tv programma's. Wat goed is en wat fout, wat mooi is en wat lelijk, wat er zou moeten gebeuren en wat niet, wie gelijk heeft en wie ongelijk.

Als het hierbij zou blijven dan zou deze gewoonte inderdaad zo onschuldig zijn als het lijkt. Maar op één of andere manier is het voor de menselijke natuur niet genoeg om er innerlijk dit soort denkbeelden op na te houden, we willen bevestiging krijgen van anderen.

We vormen groepen die bepaalde denkbeelden delen. Binnen een groep gelijkgestemden gaan we denken dat onze denkbeelden zó belangrijk zijn dat anderen onze denkbeelden zouden moeten overnemen. Ontstaan er conflicten tussen groepen met verschillende denkbeelden en gaan we steeds fanatieker vasthouden aan onze zienswijze.

Feitelijk is dit een heel oude strijd, de strijd tussen denkbeelden. Of het nou religieuze, politieke of andere denkbeelden zijn, mensen vechten al eeuwenlang tegen andersdenkenden.

Deze strijd heeft al talloze vreselijke oorlogen en andere gruweldaden tot gevolg gehad, waarbij de mensen die dit meegemaakt hebben elke keer weer hoopten dat "we hier van geleerd hebben, zodat dit nooit meer gebeurt".

De realiteit wijst uit dat we er niet van leren, integendeel. Op elk moment is er ergens in de wereld wel een oorlog of gewapend conflict, waarbij pijl en boog zijn vervangen door massavernietigingswapens. De reden hiervoor is simpel en triest, ondanks alle goede bedoelingen hebben we de strijd tussen onze denkbeelden niet opgegeven. We proberen wel van alles te doen om onze conflicten op te lossen, maar denken niet aan het opgeven van onze denkbeelden.

Dit is een blinde vlek in ons bewustzijn. We zien onze denkbeelden nog steeds als onschuldig en lijken niet door te hebben dat ze de oorzaak zijn van vele problemen. Sterker nog, meer dan ooit worden we er vanuit de buitenwereld mee bestookt via alle vormen van media die we nu hebben. De druk is alleen maar toegenomen om partij te moeten kiezen, ergens achter te staan, in mee te gaan, mee eens te zijn en bij te horen.

Geen ontkomen aan

Of je het wilt of niet, je kunt er niet omheen dat je onder druk gezet wordt om bepaalde keuzes te maken. Om voor een bepaalde partij te kiezen, een visie of beleid, bepaalde normen en waarden, regels of maatregelen, een bepaalde manier van leven. Je komt vroeger of later onder een druk te staan waar je niet onderuit kan, dat de enige oplossing lijkt om (dan maar) een kant te kiezen.

Je voelt je verplicht om te kiezen, en vervolgens zit je met het probleem welke keuze je dan moet maken. Er is zoveel informatie, er zijn zoveel verschillende standpunten, zoveel mensen die je van alles vertellen en zoveel misinformatie dat het onmogelijk is om nog te weten wat waar, juist of goed is.

Bovendien raken sommige van deze invloeden je; roepen b.v. bewondering, hoop, verlangen, boosheid, angst of twijfel in je op. Deze reacties vertroebelen je geest en maken het nog moeilijker om met de druk om te gaan.

Als deze druk te hoog wordt en je geen uitweg ziet, veroorzaakt dit een soort kortsluiting in je geest die ik een "fuck you bewustzijn" noem. In dit bewustzijn neem je een geforceerde beslissing die maar één doel heeft, onder de druk uit te komen. Door toe te geven en te doen wat er verwacht wordt, of je kont tegen de krib te gooien en het tegenovergestelde te doen, ongeacht de gevolgen.

De druk vanuit de buitenwereld maakt het moeilijk om te kiezen voor wat goed voor jou is en bij je past. Je raakt je zelfbewustzijn kwijt en vergeet dat de strijd tussen denkbeelden de oorzaak van alle ellende is.

Uit de strijd blijven

Wat je ook kiest, wel of niet, voor of tegen, eens of oneens, het belangrijkste is dat je in contact met jezelf blijft. Dat je niet geforceerd een beslissing neemt vanwege druk of vanuit een fuck you bewustzijn.

Je kunt een aantal manieren gebruiken om jezelf hier sterker in te maken;

1 - Neem je voor om nooit te kiezen als je druk ervaart.   

Het is niet altijd duidelijk of je daadwerkelijk onder druk gezet wordt of dat je dit zo interpreteert. Ook kun je onder druk gezet worden terwijl er van buitenaf beweerd wordt dat dit niet zo is, dat je dit verkeerd ziet. Je kunt hierdoor gaan twijfelen en jezelf alsnog negeren.

Of iets juist is of niet is echter niet belangrijk, wat er toe doet is dat jij druk ervaart. Kies gewoonweg niet als je druk ervaart.

2 - Je hoeft niet te kiezen

Dat er vanuit de buitenwereld de verwachting gecreëerd wordt dat je een keuze moet maken betekent niet dat je dit ook echt verplicht bent. Niet (gelijk) kiezen is ook een keuze die je hebt, alleen wordt dit onder druk vaak vergeten.

3 - Niet teveel over nadenken

Hoe meer je nadenkt, hoe minder je bewust bent van jezelf. Dat is ook logisch, want je geestelijk systeem produceert dan een enorme stroom gedachten waar het mee vol loopt. Het is veel te druk bezig met die gedachten waardoor je geen voeling meer hebt met jezelf in het hier en nu.

Het is best wel moeilijk om niet te verdwalen in je denken, juist omdat het je zo in beslag kan nemen. Je zal vooral moeten leren om dit te herkennen en als het ware even uit je denken te stappen. Het beste kun je dan omschakelen naar lichaamsbewustzijn, je aandacht even te richten op hoe je lichaam aanvoelt.

4- Pas op voor redelijkheid

Het probleem met je geestelijk systeem is dat het vatbaar is voor dingen die redelijk lijken, zeker als dit ook nog eens overtuigend gebracht wordt. Dit stopt als het ware je onderzoekend denken waardoor je alles klakkeloos gelooft wat je wordt voorgehouden.

Maar al te veel partijen in de buitenwereld zijn zich bewust van deze zwakheid in je systeem. Bedrijven die je iets willen verkopen, politici die je iets beloven, oplichters; juist omdat ze zo redelijk zijn weten ze je vertrouwen te winnen.

Wees je bewust dat iets wat redelijk klinkt niet per sé waar of goed voor je hoeft te zijn.

5 - Bekijk altijd meerdere partijen

Je geestelijke systeem is ook een beetje gemakzuchtig en lui. Als b.v. iets wat je hoort redelijk klinkt dan wordt het al snel erbij gelaten, vergeet of negeer je dat er ook nog andere geluiden zijn.

Bekijk dus altijd meerdere kanten van iets, om te voorkomen dat je vast komt te zitten in één bepaalde visie of perspectief. Dit verbreedt je bewustzijn en helpt je om je eigen visie te ontwikkelen.

6 - Onderzoek de boodschapper

Naast de boodschap is er natuurlijk ook de boodschapper. De persoon, partij, groep of bedrijf die je van iets probeert te overtuigen. De boodschappen zelf zullen altijd overtuigend klinken, dus waar deze vandaan komen is minstens zo belangrijk om naar te kijken.

Wat voor belang heeft deze in jou te overtuigen. Is het echt in jou belang of is er sprake van eigenbelang, winstoogmerk, manipulatie. Komt het uit positieve of uit negatieve gevoelens, wat zie je qua houding, lichaamstaal, oogopslag, in wat voor toon word je aangesproken. Komt het uit het hart of is het ingestudeerd en berekenend.

Voorkom voor jezelf dat je ergens voor kiest waar je later spijt van krijgt, omdat je in een verhaal bent getrapt en was vergeten om naar de boodschapper zelf te kijken.

7 - Vertrouw op je gevoel

We hebben als mens het vermogen ons in een ander te verplaatsen. Dit betekent dat als je open naar verschillende partijen in b.v. een discussie kijkt, je zover kunt gaan dat je alle standpunten begrijpt. Dat je vanuit ieders perspectief begrijpt waarom degene iets op een bepaalde manier ziet en voelt.

Dit kan verwarrend werken in je eigen gevoel over iets, waardoor je het verschil niet zo goed meer ziet tussen je eigen beleving en die van de ander.

Als het b.v. boosheid of angst in je triggert, roept dit allerlei reacties op die je uit balans brengen.

Maar ook als het positieve gevoelens in je oproept als bewondering en hoop kun je hier in meegesleept worden en jezelf kwijtraken.

Om weer voeling krijgen met wat goed voor jou is zal je dit dus uit elkaar moeten halen.

Kijk eerst naar wat de verschillende standpunten waarmee je geconfronteerd wordt met je doen, wat voor reacties ze in je oproepen. Dan word je je bewust waarom deze gevoelens in je geraakt werden.

Richt je aandacht vervolgens  op jezelf, maak je even los van alle anderen. Ga  terug naar het onderwerp waar het mee begonnen is. Kijk naar hoe dit er nu voor je uit ziet en wat je eigen beleving erbij is. En durf op je eigen gevoel te vertrouwen, ook al begrijp je het niet altijd.

Ook al vecht de wereld met jou, je hoeft niet terug te vechten

Neem niet alles klakkeloos aan, investeer wat tijd en moeite in jezelf en maak je los uit de aloude strijd tussen denkbeelden. De mensen die belang hebben bij deze strijd, die er geld aan verdienen of macht aan ontlenen, zullen dit niet voor je doen. Dat wijst de geschiedenis wel uit.

Denkbeelden zullen er altijd zijn, maar je kunt er voor jezelf mee stoppen deze zo absurd belangrijk te maken. Want het zijn tenslotte maar ideeën over iets, meer niet. Kijk eens eerlijk naar wat ze in de realiteit aanrichten en of ze het waard zijn om de wereld in al deze ellende, conflicten en verwoesting onder te blijven dompelen.

Je zal merken dat dit je de ruimte geeft om je innerlijke balans en rust te bewaren in alle onrust om je heen. Dat je bij anderen gaat zien hoe ze worstelen met de druk van alledag, en dat je voor hen een rustpunt zult worden. Dat je op je eigen niveau vanzelf een bijdrage levert aan het verminderen van polarisatie en onderlinge conflicten. Dat je anderen tot inzicht kunt brengen waardoor ze ook uit deze strijd kunnen stappen.

Wie weet zijn er op een dag voldoende mensen uit deze eindeloze strijd gestapt om een einde te kunnen maken aan dit tijdperk van verdeeldheid en vernietiging. Zijn we wijs genoeg om de strijd tussen onze denkbeelden te beëindigen en zonder strijd met elkaar samen te leven.

Peter van Santen nov 2021